From Wikipedia, the free encyclopedia
There are about 80
marae (Māori meeting grounds) in the
Gisborne District of
New Zealand .
[1] They include the marae of six
iwi (tribes):
[2]
Ngāti Porou ,
[3]
Te Aitanga-ā-Hauiti ,
Te Aitanga-a-Māhaki ,
[4]
Te Whānau-ā-Apanui ,
[5]
Ngai Tamanuhiri
[6] and
Rongowhakaata .
[7]
In October 2020, the Government committed $14,267,895 from the
Provincial Growth Fund to upgrade 59 marae in the district, with the intention of creating 393.6 jobs.
[8]
Gisborne
Marae name
Wharenui name
Iwi and Hapū
Location
Māngatu
Te Ngāwari
Te Aitanga ā Māhaki (
Ngariki )
Whatatutu
Manutuke Marae
Te Poho o Rukupo / Te Poho o Epeha
Rongowhakaata (
Ngāti Kaipoho )
Manutuke
Mātāwai Marae
Tapapa
Te Aitanga ā Māhaki (
Ngā Pōtiki ,
Ngāti Mātāwai ,
Ngāti Wahia ,
Te Whānau a Taupara )
Mātāwai
Muriwai Marae
Te Poho o Tamanuhiri
Ngāi Tāmanuhiri (
Ngāi Tawehi ,
Ngāti Kahutia ,
Ngāti Rangitauwhiwhia ,
Ngāti Rangiwaho ,
Ngāti Rangiwahomatua )
Muriwai
Ngātapa Marae
No wharenui
Te Aitanga-a-Māhaki (
Te Whānau a Kai )
Ngātapa
Ohako Marae
Te Kiko o te Rangi
Rongowhakaata (
Ngāi Tāwhiri ,
Ruapani )
Manutuke
Pāhou Marae
Te Poho o Taharakau
Rongowhakaata (
Ngāti Maru )
Manutuke
Pakowhai Marae
Te Poho o Hiraina
Te Aitanga-a-Māhaki (
Te Whānau a Kai )
Patutahi
Parihimanihi
Te Poho o Māhaki
Te Aitanga-a-Māhaki (
Ngāi Tūketenui ,
Ngāti Wahia )
Hexton
Rangatira Marae
Whakahau
Te Aitanga-a-Māhaki (
Ngāti Wahia )
Te Karaka
Rangiwaho Marae
Rangiwaho
Ngāi Tāmanuhiri (
Ngāi Tawehi ,
Ngāti Kahutia ,
Ngāti Rangitauwhiwhia ,
Ngāti Rangiwaho ,
Ngāti Rangiwahomatua )
Wharerata
Rongopai Marae
Rongopai
Te Aitanga-a-Māhaki (
Te Whānau a Kai )
Patutahi
Taihamiti Marae
No wharenui
Te Aitanga ā Māhaki (
Ngāi Tamatea )
Whatatutu
Takipu Marae
Te Poho o Pikihoro
Te Aitanga-a-Māhaki (
Te Whānau a Taupara )
Te Karaka
Takitimu Marae
Te Poho o Whakarau Oratanga a Tamure
Te Aitanga-a-Māhaki (
Ngā Pōtiki ,
Te Whānau a Kai )
Patutahi
Tapuihikitia
Te Aroha
Te Aitanga-a-Māhaki (
Ngā Pōtiki ,
Te Whānau a Taupara )
Te Karaka
Tarere Marae
Te Aotipu
Te Aitanga ā Māhaki (
Te Whānau a Iwi )
Hexton
Te Kuri a Tuatai / Awapuni Pā
Whareroa
Rongowhakaata (
Ruapani ,
Ngāi Tāwhiri ,
Te Whānau a Iwi )
Awapuni
Te Poho-o-Rawiri Marae
Te Poho o Rawiri
Ngāti Porou (
Ngāti Konohi ,
Ngāti Oneone )
Kaitī
Te Wainui
Te Whare o Hera
Te Aitanga-a-Māhaki (
Ngariki )
Whatatutu
Waiari Marae
Waiari
Ngāi Tāmanuhiri (
Ngāi Tawehi ,
Ngāti Kahutia ,
Ngāti Rangitauwhiwhia ,
Ngāti Rangiwaho ,
Ngāti Rangiwahomatua )
Muriwai
Whakato
Te Mana o Turanga
Rongowhakaata (
Ngāti Maru )
Manutuke
Whāngārā Marae
Whitirēia / Waho Te Rangi
Ngāti Porou (
Ngāti Konohi )
Whāngārā
Tolaga Bay to Tokomaru Bay
Marae name
Wharenui name
Iwi and Hapū
Location
Hauiti Marae
Ruakapanga
Ngāti Porou (
Ngāi Tutekohi ,
Ngāti Kahukuranui ,
Te Aitanga a Hauiti )
Tolaga Bay
Hinemaurea ki Mangatuna
Hinemaurea
Te Aitanga-ā-Hauiti (
Ngāti Kahukuranui )
Tolaga Bay
Hinetamatea / Anaura
Hinetamatea
Te Aitanga-ā-Hauiti ,
Ngāti Porou (
Ngāti Hau ,
Ngāti Ira ,
Ngāti Wakarara ,
Ngāti Patu Whare )
Anaura Bay
Ōkurī Marae
Ōkurī
Ngāti Porou (
Ngāti Ira ,
Ngāti Kahukuranui )
Tolaga Bay
Pakirikiri
Te Hono ki Rarotonga
Ngāti Porou (
Te Whānau a Ruataupare ki Tokomaru )
Tokomaru Bay
Puketawai Marae
Te Amowhiu
Ngāti Porou (
Te Whānau a Te Rangipureora )
Tolaga Bay
Te Ariuru
Te Poho o Te Aotawarirangi
Ngāti Porou (
Te Whānau a Te Aotawarirangi )
Tokomaru Bay
Te Rawheoro or Te Poho o Rawheoro Marae
Te Rawheoro or Te Poho o Rawheoro
Ngāti Porou (
Ngāti Patu Whare ,
Te Aitanga a Hauiti ,
Ngāti Wakarara )
Tolaga Bay
Tuatini
Huiwhenua
Ngāti Porou (
Ngāti Ira ,
Te Whānau a Ruataupare ki Tokomaru )
Tokomaru Bay
Waiparapara
Te Poho o Te Tikanga
Ngāti Porou (
Te Whānau a Ruataupare ki Tokomaru )
Tokomaru Bay
Ruatoria and Tikitiki
Marae name
Wharenui name
Iwi and Hapū
Location
Te Aowera Marae
Te Poho o Te Aowera
Ngāti Porou (
Te Aowera )
Ruatōria
Hinepare
Te Tairawhiti
Ngāti Porou (
Ngāi Tāne ,
Ngāti Hokopū ,
Ngāti Nua ,
Te Whānau a Hinepare ,
Te Whānau a Rerewa )
Rangitukia
Hiruharama Marae
Kapohanga a Rangi
Ngāti Porou (
Te Aitanga a Mate ,
Te Aowera )
Ruatōria
Te Horo Marae
Rākaitemania
Ngāti Porou (
Ngāti Horowai ,
Te Whānau a Mahaki ,
Te Whānau a Uruhonea )
Ruatōria
Kaiwaka Marae
Te Kapenga
Ngāti Porou (
Ngāti Putaanga ,
Te Whānau a Hinerupe )
Tikitiki
Kakariki Marae
Rakaihoea
Ngāti Porou (
Te Whānau a Rākaihoea )
Ruatōria
Kariaka
Ngāti Porou
Ngāti Porou (
Ngāi Tangihaere ,
Te Whānau a Hinekehu )
Ruatōria
Karuwai
Te Rehu ā Karuwai
Ngāti Porou (
Te Whānau a Karuwai ,
Te Whānau a Karuai )
Rangitukia
Mangahanea Marae
Hinetapora
Ngāti Porou (
Ngāti Uepōhatu ,
Te Whānau a Hinetapora )
Ruatōria
Mangarua / Te Heapera
Te Poho o Mangarua
Ngāti Porou (
Te Whānau a Hinetapora )
Ruatōria
Ōhinewaiapu Marae
Ōhinewaiapu
Ngāti Porou (
Ngāi Tāne ,
Ngāti Hokopū ,
Ngāti Nua ,
Te Whānau a Hunaara ,
Te Whānau a Rerewa ,
Te Whānau a Takimoana )
Rangitukia
Putaanga Marae
Putaanga
Ngāti Porou (
Ngāti Putaanga )
Tikitiki
Porourangi / Waiomatatini
Porourangi
Ngāti Porou (
Te Whānau a Karuai )
Ruatōria
Rahui Marae
Rongomaianiwaniwa
Ngāti Porou (
Te Whānau a Hinerupe ,
Te Whānau a Rākaimataura )
Tikitiki
Reporua
Tū Auau
Ngāti Porou (
Ngāti Rangi )
Ruatōria
Rongohaerem / Te Pahou
Rongohaere
Ngāti Porou (
Te Aitanga a Mate ,
Te Whānau a Rākairoa ),
Te Whānau-ā-Apanui (
Te Whānau a Rutaia )
Makarika
Rongoitekai / Penu
Rongo i te Kai
Ngāti Porou (
Te Aitanga a Mate )
Makarika
Ruataupare Marae
Ruataupare
Ngāti Porou (
Ngāi Tangihaere )
Ruatōria
Rauru / Taumata o Mihi Marae
Rauru Nui a Toi
Ngāti Porou (
Te Whānau a Hinekehu )
Ruatōria
Tikapa Marae
Pōkai
Ngāti Porou (
Te Whānau a Hineauta ,
Te Whānau a Pōkai )
Tikapa
Tinātoka Marae
Te Poho o Tinatoka
Ngāti Porou (
Te Whānau a Te Uruahi ,
Te Whanau a Tinatoka )
Tikitiki
Taumata o Tapuhi
Te Ao Kairau
Ngāti Porou (
Te Whānau a Tapuhi )
Tikitiki
Uepohatu Marae
Uepōhatu
Ngāti Porou (
Ngāti Uepōhatu )
Ruatōria
Umuariki Marae
Umuariki
Ngāti Porou (
Ngāti Uepōhatu ,
Te Whānau a Umuariki )
Ruatōria
Whareponga Marae
Materoa
Ngāti Porou (
Ngāi Tangihaere ,
Te Aitanga a Mate )
Whareponga
Waipiro Bay and Te Puia Springs
Te Araroa and East Cape
See also
References
North Island / Te Ika-a-Māui South Island / Te Waipounamu Chatham Islands / Wharekauri Individual marae
Populated places
Geographic features Facilities and attractions
Schools Sports